Cmentarz Kuźniczka  KÄ™dzierzyn - Koźle
  Współpraca Regulamin  
Bez tytu³u 1
     
  ArtykuÅ‚y  
   
  Do ulubionych  
 
     
 
Bez tytu³u 1
     EPITAFIA, POEZJA
     ARTYKU£Y
     NEKROLOGI
     KSIÊGA GOŒCI
     DODAJ WPIS

 
 
Valet will ich dir geben,
Du arge, falsche Welt;
Dein sündlich böses Leben
Durchaus mir nicht gefällt.
Im Himmel ist gut wohnen,
Hinauf zieht mein Begier;
Da wird Gott herrlich lohnen
Dem, der ihm dient allhier.
 
"Już siÄ™ to żegnam z tobÄ…,/Åšwiecie niestateczny;/WstÄ…piÄ™ chÄ™tnie do grobu,/WierzÄ…c w żywot wieczny./W niebie miÅ‚e mieszkanie,/Tam miÄ™ chęć zabiera,/W niem nagrodÄ™ dostanie,/Kto w Panu umiera.”
(przekład: ks. Jerzy Heczko).
 
 
 
 
 
 

Cmentarne symbole    

                     Cmentarne anioÅ‚y przybieraÅ‚y różne funkcje: AnioÅ‚y Åšmierci, AnioÅ‚y Zemsty, AnioÅ‚y Ciszy, AnioÅ‚y Smutku–Rozpaczy, wreszcie Geniusze. OdwiedzajÄ…c cmentarze, nieraz zastanawiamy siÄ™ nad kodem symbolicznym, przesÅ‚aniem ideowym poszczególnych rzeźb ozdabiajÄ…cych groby. Cmentarze to nie tylko zapis historii, lecz również obraz zawikÅ‚anej nieraz symboliki. Na dekoracjÄ™ tablic epitafijnych, pomników skÅ‚adajÄ… siÄ™ powszechnie znane i rozpoznawalne dla każdego mortualne akcesoria: trupie czaszki, piszczele i klepsydry jako symbole nieubÅ‚aganego czasu, zmierzajÄ…cego zawsze ku Å›mierci. Niejednokrotnie dostrzeżemy pÅ‚aczÄ…ce niewiasty, oparte o strzaskane kolumny, personifikujÄ…ce kres ludzkiego żywota. Nieraz trzymajÄ… gałęzie palmy, w tym przypadku odczytywane jako symbol życia wiecznego. Czasem na pomniku nagrobnym pojawiajÄ… siÄ™ nożyce, stanowiÄ…ce przecież atrybut jednej z Parek – Atropos, przecinajÄ…cej nić życia. OdwoÅ‚ywano siÄ™ w symbolice cmentarnej także do antyku i renesansu wyobrażajÄ…c boga Å›mierci Thanatosa – brata boga snu Hypnosa – w postaci uskrzydlonego mÅ‚odzieÅ„ca, gaszÄ…cego pochodniÄ™. Wreszcie symbole odnoszÄ…ce siÄ™ do zbawienia. WÅ›ród nich krzyż, kotwica – znak nadziei, waga – sprawiedliwy sÄ…d Boży. Od czasów klasycyzmu interesujÄ…cÄ… symbolikÄ™ niósÅ‚ wąż–uroboros, pożerajÄ…cy wÅ‚asny ogon. To także symbol nieÅ›miertelnoÅ›ci. Podobne znaczenie miaÅ‚ motyl – uosabiajÄ…cy wiarÄ™ w nieÅ›miertelność duszy. Do idei zmartwychwstania odnosimy również orÅ‚a i pawia. Symbolika cmentarna przypominaÅ‚a o znikomoÅ›ci życia doczesnego, zatem napotykamy na cmentarzach strzaskane kolumny, uschniÄ™te bÄ…dź zÅ‚amane drzewa, zerwane kwiaty. Nagrobki dzieciÄ™ce ozdabiano anioÅ‚kami, uważajÄ…c – jak gÅ‚osiÅ‚y inskrypcje – iż zmarÅ‚e dzieciÄ™ "powiÄ™kszyÅ‚o grono anioÅ‚ków". PojawiaÅ‚y siÄ™ także "AnioÅ‚y Åšmierci" czy personifikacje Å›mierci przyobleczone w Å›miertelny caÅ‚un. WÅ›ród rzeźb cmentarnych zjawiajÄ… siÄ™ AnioÅ‚y Ciszy (Abbadon) niosÄ…ce pokój żywym i zmarÅ‚ym. AnioÅ‚ Zemsty z ognistym mieczem pojawia siÄ™ na cmentarzu Rakowickim. To nader oczywista aluzja do KsiÄ™gi Rodzaju Starego Testamentu (3,24). Miecz ognisty to symbol walki z szatanem. Cmentarne anioÅ‚y przybieraÅ‚y różne funkcje: AnioÅ‚y Åšmierci, AnioÅ‚y Zemsty, AnioÅ‚y Ciszy, AnioÅ‚y Smutku–Rozpaczy, wreszcie Geniusze. Niewiasty personifikowaÅ‚y NadziejÄ™ i Å»aÅ‚obÄ™. To peÅ‚ny arsenaÅ‚ Å›rodków obrazowania symbolicznego na cmentarzach. Figury Chrystusa przybieraÅ‚y formÄ™ upadajÄ…cego pod Krzyżem, modlÄ…cego siÄ™ w Ogrodzie Oliwnym, ZmartwychwstaÅ‚ego, wreszcie ukazujÄ…cego swoje serce. WÅ›ród ulubionych tematów ikonograficznych zwiÄ…zanych z MadonnÄ… należą: Immaculata, Assunta, RóżaÅ„cowa, zatem te, które wyrażajÄ… ideÄ™ przezwyciężania zÅ‚a oraz wiecznego orÄ™downictwa Matki Bożej za ludzkimi duszami. PojawiajÄ… siÄ™ w ikonografii cmentarnej figury patronów osób zmarÅ‚ych np. Å›w. Józef czy klucznik niebieski – Å›w. Piotr.Niektóre elementy nagrobków odnoszÄ… siÄ™ także do zawodów: lira i lutnia – to uzdolnienia muzyczne, literackie; paleta, mÅ‚otek, książki czy elementy uzbrojenia – to także akcesoria zawodowe. KÅ‚osy zbóż to symbol cnót obywatelskich. Motyw "porta angusta" – wÄ…skiej bramy – zaczerpniÄ™ty z Pisma ÅšwiÄ™tego: "WÄ…ska brama i ciasna droga jest ta, która prowadzi do życia wiecznego" (Mt 7,13–14) także stosowano w rzeźbie cmentarnej (np. pomnik nagrobny MikoÅ‚aja Zyblikiewicza na cmentarzu Rakowickim). Groby ozdabiaÅ‚y też modne w XIX wieku – czasach narodowej niewoli – alegorie Polonii. Personifikacja Klio (Historii) też nie należy do rzadkoÅ›ci. Cmentarze to istne theatrum Å›mierci. Å»ywym i zmarÅ‚ym towarzyszÄ… pogrzebowe pÅ‚aczki z rozwichrzonymi wÅ‚osami, rozpuszczonymi na znak żaÅ‚oby, a smutne AnioÅ‚y Åšmierci przypominajÄ… o zmarÅ‚ych i naszym żalu po nich. Porzucone niedbale wieÅ„ce to dalekie echa wieÅ„ców laurowych, które na grobach przybierajÄ… treść ukoronowania cnotliwego żywota. Niekiedy cmentarne symbole nakÅ‚adajÄ… siÄ™ na siebie, jak to bywa z zawieszonym na pniu strzaskanego dÄ™bu lub zÅ‚amanej kolumnie różanym wieÅ„cem. W tym przypadku zadaniem róży jest "umilać zmarÅ‚ym spoczynek wieczny", lecz nie tylko. Otóż kolce róży majÄ… odpÄ™dzać od grobu wszelkie zÅ‚e moce. To także odlegÅ‚y, bo siÄ™gajÄ…cy antyku przejaw czci dla zmarÅ‚ych na pamiÄ…tkÄ™ piÄ™knego Adonisa, z którego krwi urosÅ‚a pierwsza czerwona róża. Kolor czerwieni i czerwony kwiat sÄ… bodaj najstarszymi symbolami Å›mierci, odlegÅ‚ym wspomnieniem "czerwonych pochówków", czÅ‚owieka pierwotnego w grobach wypeÅ‚nionych kolorem ochry, symbolem bólu i żaÅ‚oby. Rodem ze starożytnego Egiptu jest nieodgadniony sfinks czy smukÅ‚a "igÅ‚a Ozyrysa", sÅ‚onecznego boga życia, który pociÄ™ty przez zÅ‚ego brata Seta – cudownie siÄ™ zrósÅ‚ i zmartwychwstaÅ‚ do wiecznej wÅ‚adzy w niebie, i sÄ™dziego dusz. Taka jest geneza i symbolika obelisku. Cmentarny sfinks opiera swÄ… lwiÄ… Å‚apÄ™ na czaszce, obok której zjawia siÄ™ wąż, kiedyÅ› uosobienie pierwotnych siÅ‚ kosmicznych, zdegradowany w tym przypadku do symbolu grzechu i szatana. Rodem ze starożytnoÅ›ci jest także pojawiajÄ…ca siÄ™ w cmentarnej rzeźbie sowa, wieszczÄ…ca jeszcze od czasów egipskich smutek, zgon i melancholiÄ™. Wierzono kiedyÅ›, że jej przenikliwy gÅ‚os wieÅ›ci Å›mierć. Powiadano, że sowi lot to "znak szczÄ™sny, a gÅ‚os to nieszczÄ™sny". Tak wierzono do XIX stulecia. Dopiero dwa ostatnie wieki staÅ‚y siÄ™ przeÅ‚omem w rozumieniu symboliki sowy. WróciÅ‚a koncepcja antyczna, rodem ze starożytnej Grecji, ptaka mÄ…drego i przyjaznego czÅ‚owiekowi. PowróciÅ‚a symbolika mÄ…droÅ›ci. Przydano sowÄ™ uczonym i bibliofilom. OdtÄ…d sowÄ™ kojarzono wyłącznie z mÄ…droÅ›ciÄ…. Muszle z otwartymi konchami symbolizowaÅ‚y w cmentarnej ideologii wanitatywnej nieÅ›miertelność duszy. Uważano je za emblemat ziemskiej powÅ‚oki opuszczonej przez nieÅ›miertelnÄ… duszÄ™. Natomiast ideÄ™ znikomoÅ›ci ziemskiego piÄ™kna symbolizowaÅ‚y żaby zjadajÄ…ce ludzkie ciaÅ‚o. Å»aby, podobnie jak węże, obdarzyÅ‚a Biblia negatywnymi cechami (Ap 16,13) uchodziÅ‚y bowiem za symbole diabelskie oraz demoniczne. I wreszcie drzewa cmentarne. PosÄ™pne cyprysy, siedliska dusz, o których Juliusz SÅ‚owacki pisaÅ‚: W czarnych cyprysach dusze zamkniÄ™te. Cyprys to także znak pożegnania, o czym nadmienia Adam Mickiewicz: Jej rÄ™kÄ… uÅ‚amana gałąź cyprysowa zawsze przypomina ostatnie – bÄ…dź zdrów. Sadzono na cmentarzach akacje. Uważano je za symbol mÄ™ki i zarazem przez mÄ™kÄ™ – zmartwychwstania. Ludowa tradycja łączyÅ‚a akacjÄ™ z panem Jezusem. Uważano, że to wÅ‚aÅ›nie z drzewa akacjowego wykonano cierniowÄ… koronÄ™. Z tego też drewna miano zrobić ArkÄ™ Przymierza. Co najmniej od osiemnastego wieku akacjÄ™ uważano za symbol nieÅ›miertelnoÅ›ci w życiu wiecznym. Zatem poÅ›miertnym. Nieraz gałązki akacji kÅ‚adziono na grobach. Cmentarze z ich kodem symbolicznym – to wielka ksiÄ™ga żaÅ‚oby i Å›mierci otwarta dla tych, którzy potrafiÄ… jÄ… wÅ‚aÅ›ciwie odczytać. Od poczÄ…tku do koÅ„ca zrozumieć przesÅ‚anie Å›mierci, żaÅ‚oby i wiary w życie pozagrobowe. Od ciemnych słów rozpaczy do jasnej wiekuistej Å›wiatÅ‚oÅ›ci. Metaforyka Å›mierci jest dostrzegalna wszÄ™dzie. Od nieÅ›miertelników czy niepozornych główek maku, symbolu Å›mierci, spokojnego snu, lecz i zmartwychwstania do życia wiecznego. My, ludzie nowożytnej ery, wyrzuciliÅ›my Å›mierć z naszych domów. A Å›mierć potrafi nawet krzyczeć o swym istnieniu. Trwożyć i przerażać maluczkich, ohydÄ… swej straszliwoÅ›ci, pchać przed nasze oczy i wyobraźniÄ™ gnijÄ…ce zwÅ‚oki i wyszczerzone czaszki oraz towarzyszÄ…ce im piszczele. To wÅ‚aÅ›nie za cmentarnÄ… bramÄ… wielkiej ciszy żywi stajÄ… wobec zmarÅ‚ych, a przenikajÄ…ca z nagrobków symbolika przypomina że jesteÅ›my tylko cieniem i prochem – "pulvis et umbra sumus", jak pisaÅ‚ w "Carmina" Horacy.  Na zakoÅ„czenie jeszcze jedno. Kult zmarÅ‚ych propagowali spoÅ›ród chrzeÅ›cijan wyznawcy KoÅ›cioÅ‚a rzymskokatolickiego i KoÅ›cioÅ‚a prawosÅ‚awnego. Dopiero protestanci stanowczo odrzucili czyÅ›ciec i kult zmarÅ‚ych, wskazujÄ…c na to, że autorzy Nowego Testamentu jednoznacznie opowiadajÄ… siÄ™ za SÄ…dem Ostatecznym na koÅ„cu Å›wiata. UmierajÄ… wszyscy – przemija bowiem postać tego Å›wiata (1 Kor 7, 31) aż do dnia, kiedy umarli usÅ‚yszÄ… gÅ‚os Syna Bożego (J 5,25), zwyciÄ™zcy Å›mierci (1 Kor 15,26). Wedle protestanckiej teologii od momentu zakoÅ„czenia ziemskiego życia aż do chwili zmartwychwstania ciaÅ‚ na SÄ…d Ostateczny zmarli pozostanÄ… zmarÅ‚ymi i nie sposób siÄ™ z nimi skontaktować, proszÄ…c przy okazji o wstawiennictwo w zaÅ›wiatach przed tronem najwyższego. Nawet nie można liczyć na to, że modlitwy żywych w czymkolwiek pomagajÄ… zmarÅ‚ym. Protestanci uważajÄ…, że wpÅ‚ywanie na decyzje OpatrznoÅ›ci to nic innego, jak po prostu bluźniercze umniejszanie chwaÅ‚y Boga. Cmentarze protestanckie posiadajÄ… na grobach motywy wanitatywne – zgodnie z tekstem "KsiÄ™gi Koheleta" – "vanitas vanitatum et omnia vanitas" (1,2; 12,8). Cmentarze protestanckie to miejsce zadumy i pamiÄ™ci o tych, którzy odeszli. Tutaj nie ma modlitw za zmarÅ‚ych i do zmarÅ‚ych.

24.08.2009 /Dziennik Polski, Michał Rożek

 
  cmentarz.kkozle.eu © 2009  
 
Bez tytułu 1
Partnerzy  ×€  Regulamin  ×€  Współpraca  ×€  Kontakt  ×€  Reklama  ×€  Dodaj wpis  ×€  Znajdź grób  ×€  Zamawiam  ×€  UsÅ‚ugi  ×€  KsiÄ™ga goÅ›ci  ×€  Panel administracyjny